’Ik lees alles wat je schrijft…..,’’ zegt ze. Het is een paar seconden stil. ‘’En?’’, vraag ik. ‘’Ik lees zo weinig over wat je precies doet. Daar zou je wat meer over moeten schrijven.’’ ‘’Zal ik er eerst iets over vertellen?’’
De bezoekers van de uitvaartceremonie nemen behoedzaam plaats. Op het grote tv-scherm is een foto te zien van een vrouw in een rode jurk die van ons weg lijkt te fietsen. Er klinkt sfeervolle muziek. Meeslepend misschien wel. Er is een zee van bloemen. Het is stil in het uitvaartcentrum op de kleinkinderen na die opgewekt hartjes tekenen op de kist waar oma in ligt.
Een wat ouder echtpaar slaat het glimlachend gade. De kinderen zijn het nieuwe leven. Zij maken de cirkel rond. Als de muziek uitklinkt, stapt er een ietwat forse man naar voren. Hij legt uit wat er het komende uur(tje) gaat gebeuren en vertelt over de vrouw van wie we afscheid nemen. Over de wenskaart en de pen die alle bezoekers op hun stoel vonden, vertelt hij nog niets.
Over haar ziekteproces gaat het. Over hoe ze tobde met het leven. Dat het haar moeite kostte afscheid te nemen en dat ze zoveel mogelijk probeerde het leven te rekken. Dat lukte. Ze hield het lang vol, maar ze voelde haarfijn aan dat de kwaliteit van leven haar ontglipte.
Die avond zijn de kinderen en kleinkinderen bij haar. Ze houden haar hand vast. Strelen haar onderarm. De broze huid verraadt haar kwetsbaarheid. Er vloeien tranen. ‘’Sssst,’’ fluistert ze sussend. ‘’Het is goed zo. Het was een mooi leven.’’
Op een zeker moment staan ze allemaal rond haar bed. Haar ademhaling stokt. Het moment waarop ze het leven loslaat is indrukwekkend. Alles wat ze lief heeft is bij haar. De klok wijst half negen.
De familie op de eerste rij in het uitvaartcentrum knikt. Van: ‘’Ja, zo ging het.’’ Ze herbeleven het moment. En de andere aanwezigen zijn zojuist getuige geweest van dat moment. Van toehoorder/toekijker worden ze betrokkene. Ze zijn deel van het grote geheel geworden.
Er klinkt weer muziek, er zijn videofragmenten, de oudste zoon en de oudste dochter halen prachtige herinneringen op. Er wordt zelfs luidkeels gelachen. De kleinkinderen lezen een ontroerend gedicht. Hoe bijzonder is dit?
De man die de ceremonie opende, praat alles aan elkaar. Legt verbindingen en vertelt meer over het voorbije leven. Hij laat een stapel wenskaarten zien die ze thuis had liggen in een lade. Om te versturen. Tientallen zijn het er. Wekelijks had ze een schrijfmoment. Dan stuurde ze kaarten naar mensen in haar omgeving. Vrienden, bekenden, kinderen, kleinkinderen, andere familieleden.
Voor verjaardagen, bij ziekte, bij overlijden, bij vieringen of ‘gewoon’ als mensen een steuntje in de rug nodig hadden. Ze verzaakte nooit. Ooit rekende ze uit dat ze per jaar meer dan tweehonderd kaarten stuurde. ‘’Geschreven liefde,’’ noemde ze het.
‘’Ik wil jullie op dit moment ook vragen om geschreven liefde,’’ zegt de man die de ceremonie leidt. ‘’Bij binnenkomst heeft u een wenskaart en een pen gevonden op uw stoel. Het zou mooi zijn als u een boodschap of een herinnering wilt opschrijven. Die leggen we zo dadelijk in de mand die hier staat en zo geven wij liefde mee,’’ zegt de ceremonieman.
Hij vertelt dan over de betekenis die de overledene had. Over de boodschap die daaruit klinkt. Over de persoonlijke relatie die alle aanwezigen hebben met de vrouw van wie we afscheid nemen. En dat die relatie niet ophoudt bij overlijden. Er klinkt hoop uit zijn verhaal, licht ook.
Op zijn verzoek lopen alle aanwezigen nog één keer langs de overledene. Onder de klanken van haar favoriete klassieke muziek worden tientallen kaarten in de mand gelegd. Als laatsten blijven de naaste familieleden over. Het is hun moment.
De man die de ceremonie leidde, verdwijnt naar de achtergrond. Zijn rol zit er op.
‘’Die man ben ik,’’ zeg ik.
- ‘’Dat dacht ik al. Bijzonder vak heb je.’’
‘’Het is vooral dankbaar.’’
- ‘’Misschien moet je dit eens op papier zetten.’’
‘’Doe ik.’’
Comments