Samen fietsen we, wind tegen, richting duinen. Zeventig is hij, bijna eenenzeventig maar hij maalt moeiteloos door. Achteloos bijna. ‘’Hier gaan we rechts Hans’’, en ik wijs met m’n arm in de richting. Hij knijpt in z’n remmen, zodat hij schuin achter me komt te rijden en me kan volgen. Dat kan hij nog: volgen, al is hij het soms halverwege een kruispunt even kwijt, waardoor hij zó een andere richting kiest. Het valt niet mee om te fietsen met alzheimer op je bagagedrager.
Eerder die ochtend zit hij aan tafel in de woonkamer van het verpleeghuis tussen mensen die veelal een generatie ouder zijn dan hij. Hij ziet er goed uit. Modieus overhemd, stijlvolle jeans, gave sneakers. Hij zou zo maar de geneesheer-directeur van het tehuis kunnen zijn, die zich tussen de clienten begeeft. Maar hij is bewoner. Hij maakt deel uit van de groep die verzorging en begeleiding nodig heeft.
Hij oogt slank en toch is hij paar kilo dikker geworden de laatste tijd. Bewegen dat doet hij al z'n hele leven. Bewegen, dat moet hij blijven doen. Terwijl hij z’n koffie drinkt, loop ik naar z’n kamer. Ik pak z'n telefoon, fietssleutel en jas. Even later vertel ik aan tafel dat we gaan fietsen. Ik help hem in z'n jas. Telefoon met ‘’where-to-find-me-app’’ in de binnenzak. Je weet maar nooit.
Ooit schaatste hij de Elfstedentocht en bedwong hij alpentoppen op de fiets. Nu mag ik hopen dat hij een beetje mededogen met me heeft als we fietsend richting kust de wind trotseren. Ik klamp bij hem aan. Hijzelf klampt aan bij het gewone leven. Begin 2019 kreeg hij de diagnose alzheimer. Misschien wel de bevestiging van de bange verwachting die iedereen in z’n omgeving had.
Gek genoeg veranderde z’n leven drastisch na de diagnose. Hij was zelf nog naar het ziekenhuis gereden in de auto. Terug moest z’n vrouw achter het stuur. Autorijden mocht niet meer. Verzekeringstechnisch en zo…
In zijn jongere jaren was hij al een soort verstrooide professor. Telefoon of zonnebril op het dak van de auto laten liggen, op z’n bril gaan zitten en zelfs een keer dat hij één van zijn kinderen vergat in de kiosk waar ze tijdens de vakantie een boodschapje deden. Maar dat is peanuts vergeleken bij zijn huidige staat. Fysiek om door een ringetje te halen, maar de aansturing vanuit de hersenen kent steeds meer kortsluitingen. ''Ik vind het een mensonterende ziekte. Het is ook mensonterend om Hans langzaam te zien verdwijnen,'' zei z'n vrouw onlangs.
Tijdens het fietsen wijs ik hem op bezienswaardigheden onderweg. Hij lacht even bij alles wat ik zeg. Het is zijn manier van communiceren. Tot we langs een fietsenzaak rijden en hij ineens luidkeels het naambord roept. Ik herhaal het en samen lachen we erom. Onderaan de duinen drinken we koffie op een terras. Ik praat tegen hem. Hij reageert niet begrijpend. Wat gaat er in hem om?
Als we op de terugweg een bossage passeren van waaruit luid vogelgekwetter klinkt, roept hij ineens: ''Houd je bek!''. Hij moet er vervolgens luid om lachen en ik doe mee. In de gekkigheid ligt een veilige haven. Humor is een prachtige oase van rust in het oog van deze storm.
In het theaterstuk De Vader (ook verfilmd als The Father met Anthony Hopkins in de hoofdrol) krijgen we een inkijk in de denk- en belevingswereld van André, een man met alzheimer.
De vrouw : Maar wat is er aan de hand ? Wat is er met u ? Kom eens hier. Vertel eens wat er is.
André : Ik…
De vrouw : Ja ?
André : Het voelt alsof… Het voelt alsof ik al m’n blaadjes verlies, een voor een.
De vrouw : Al uw blaadjes? Wat bedoelt u ?
Zo moet het ongeveer zijn. Als een boom die alles verliest. Maar zolang er nog blaadjes zijn fietsen we. Door het oog van de storm.
Comments